KPI, Key Performance Indicator (Anahtar Performans Göstergesi) kelimesinin baş harflerinden oluşmuş bir kısaltmadır. Ulaşılan veya ulaşılmayan hedeflerin altında ki sebeplerin analizi yapabileceğiniz bir performans değerlendirme olarak düşünebiliriz.
Her sektörün kendine ait KPİ’lar tanımlanmalıdır. Hatta departmanların bile sektörel olarak farklı KPİ tanımlamalarına ihtiyacı vardır. Çünkü her sektörün/departmanın dinamikleri, operasyon süreçleri ve iş işleyiş verimi farklılık gösterir. Yazılım sektörü ile Toptan Gıda Pazarlama sektörleri arasında fark vardır. Hatta yazılım sektöründeki pazarlama ile toptan gıda işini yapan firmanın pazarlama departmanlarıda farklılık gösterir.
Faydası nedir?
Birçok çalışan ya doğru ve yeterli çalışmadığından ya da yöneticisi tarafından KPI’ların doğru belirlenmemesinden ötürü hedeflerini tutturamıyor. Sonucunda hem kendisi hem yöneticisi hem de tüm ekibi mutsuz oluyor. Gerginlik, sinir harbi, şimdi ne olacak korkusunu hiç saymıyoruz bile. İşte bu yüzden, yani KPI ile alakalı kötü anılardan ve tecrübelerden ötürü maalesef KPI özellikle çalışanlar tarafından olumsuz bir şey olarak algılanıyor. Oysa performans yönetimi süreci doğru uygulanır, KPI’lar da bu sürecin doğru uygulanan parçalarından biri olursa faydasını görmemek imkansızdır. KPI uygulamasının çalışan, yönetici ve işyeri açısından faydalarını maddeler halinde değerlendirelim.
KPI doğru belirlenirse kendisini sürekli geliştirmesi için çalışan açısından iyi bir yöntemdir. KPI çalışandan doyumsuzca hep daha fazlasını yapmasını değil yerinde saymamasını, kendisini geliştirmesini beklemek ve bu yolda başarısını gözlemlemek için kullanılmalıdır.
Asıl konu, KPİ tanımları yapılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsedelim…
KPI’lar genellikle sayısal karşılığı olan değerler olsa da, puanlama, anket, yorum, görüş gibi KPI larda vardır.
Bir KPI tanımlamak zor iştir ve en önemli noktalardan biridir. KPI’daki operasyonel kelime “anahtar” dır çünkü her bir KPI, belirli bir iş sonucuyla ilgili olmalıdır. KPI’ların kritik iş hedeflerine göre tanımlanması gerekir. Bir KPI tanımlarken şu adımları izleyin:
- İstediğiniz sonuç nedir?
- Bu sonuç neden önemli?
- İlerlemeyi nasıl ölçeceksiniz?
- Sonuçları nasıl etkileyebilirsin?
- İş sonuçlarından kim sorumludur?
- Sonuçlarınıza ulaştığınızı nasıl anlayacaksınız?
- Sonuca doğru ilerlemeyi ne sıklıkla gözden geçireceksiniz?
Örnek olarak, amacınız bu yıl satış gelirlerini artırmaktır. Bu KPI’ya Satış Büyümesi KPI’sı diyeceksin. İşte bu KPI’yı nasıl tanımlayabilirsiniz?
Finansal Performansla İlgili KPI’lar
1. Net Kar (Net Profit)
2. Net Kar Marjı (Net Profit Margin)
3. Brüt Kar Marjı (Gross Profit Margin)
4. Faaliyet Kar Marjı (Operating Profit Margin)
5. Fazla Vergi ve Amortisman Öncesi Kar (EBITDA)
6. Gelir Artış Oranı (Revenue Growth Rate)
7. Toplam Paydaş/Hissedar Getirisi (Total Shareholder Return (TSR))
8. Ekonomik Katma Değer (Economic Value Added (EVA))
9. Yatırımın Getirisi (Return on Investment (ROI))
10. İşletme Sermayesi Getirisi (Return on Capital Employed (ROCE))
11. Varlık Getirisi (Return on Assets (ROA))
12. Özvarlık Getirisi (Return on Equity (ROE))
13. Borç-Özsermaye Oranı (Debt-to-Equity (D/E) Ratio)
14. Nakit Dönüşüm Döngüsü (Cash Conversion Cycle (CCC))
15. Cari Oran (Working Capital Ratio)
16. Faaliyet Gider Oranı (Operating Expense Ratio (OER))
17. Sermaye-Satış Oranı (CAPEX to Sales Ratio)
18. Fiyat Kazanç Oranı (Price Earnings Ratio (P/E Ratio))
Müşteri ile ilgili KPI’lar
19. Net Tavsiye Skoru (Net Promoter Score (NPS))
20. Müşteri Koruma Oranı (Customer Retention Rate)
21. Müşteri Memnuniyeti Endeksi (Customer Satisfaction Index)
22. Müşteri Karlılığı Skoru (Customer Profitability Score)
23. Müşteri Yaşam Süresi Değeri (Customer Lifetime Value)
24. Müşteri Kaybı Oranı (Customer Turnover Rate)
25. Müşteri Bağlılığı (Customer Engagement)
26. Müşteri Şikayetleri (Customer Complaints)
Pazarlama Performansı ile İlgili KPI’lar
27. Pazar Gelişme Oranı (Market Growth Rate)
28. Pazar Payı (Market Share)
29. Marka Değeri/Özü (Brand Equity)
30. Müşteri Yaratma Maliyeti (Cost per Lead)
31. Dönüşüm/Kambiyo Oranı (Conversion Rate)
32. Arama Motoru Sıralaması (anahtar kelimelerle) ve tıklama oranı (Search Engine Rankings (by keyword) and click-through rate)
33. Sayfa Gösterimi ve Geri Dönüş Oranı (Page Views and Bounce Rate)
34. Online Müşteri Bağlılığı Seviyesi (Customer Online Engagement Level)
35. Online Reklam Oranı (Online Share of Voice (OSOV))
36. Sosyal Ağ İzi (Social Networking Footprint)
37. Sosyal Etki Skoru (Klout Score)
Operasyonel Performans Ölçümünde Kullanılan KPI’lar
38. 6 Sigma Seviyesi (Six Sigma Level)
39. Kapasite Kullanım Oranı (Capacity Utilisation Rate (CUR))
40. İşleyim Atığı Seviyesi (Process Waste Level)
41. Sipariş Döngü Zamanı (Order Fulfilment Cycle Time)
42. Sevkiyat Dakiklik Oranı (Delivery In Full, On Time (DIFOT) Rate)
43. Envanter Fire Oranı (Inventory Shrinkage Rate (ISR))
44. Proje Takvimi Çeşitliliği (Project Schedule Variance (PSV))
45. Proje Gider Çeşitliliği (Project Cost Variance (PCV))
46. Kazanılan Değer Metriği (Earned Value (EV) Metric)
47. İnovasyon Havuzu Gücü (Innovation Pipeline Strength (IPS))
48. İnovasyon Yatırım Getirisi (Return on Innovation Investment (ROI2))
49. Pazara Sürüm Süresi (Time to Market)
50. İlk Kazanç (First Pass Yield (FPY))
51. Yeniden İşleme Seviyesi (Rework Level)
52. Kalite Endeksi (Quality Index)
53. Toplam Ekipman Verimliliği (Overall Equipment Effectiveness (OEE))
54. Süreç/Makine Arıza Seviyesi (Process or Machine Downtime Level)
55. İlk İlişki Azmi (First Contact Resolution (FCR))
Çalışan Performansı ile İlgili KPI’lar
56. İnsan Kaynağı Katma Değeri (Human Capital Value Added (HCVA))
57. Çalışan Getirisi (Revenue Per Employee)
58. Çalışan Memnuniyeti Endeksi (Employee Satisfaction Index)
59. Çalışan Bağlılığı Seviyesi (Employee Engagement Level)
60. Personel Müdafaa Skoru (Staff Advocacy Score)
61. Çalışan Erime Oranı (Employee Churn Rate)
62. Ortalama Çalışma Süresi (Average Employee Tenure)
63. İşe Devam Etmeme Faktörü (Absenteeism Bradford Factor)
64. 360 Derece Geridönüt Skoru (360-Degree Feedback Score)
65. Maaş Rekabet Oranı (Salary Competitiveness Ratio (SCR))
66. İşe Alım Zamanlaması (Time to Hire)
67. Eğitim Yatırımı Getirisi (Training Return on Investment)
Çevresel ve Sosyal Sürdürülebilirlik KPI’ları
68. Karbon Ayakizi (Carbon Footprint)
69. Su Ayakizi (Water Footprint)
70. Enerji Harcama Kapasitesi (Energy Consumption)
71. Saklama ve Geliştirme Seviyesine Göre Birikim (Saving Levels Due to Conservation and Improvement Efforts)
72. Tedarik Zinciri Ölçümü (Supply Chain Miles)
73. Atık Azaltma Oranı (Waste Reduction Rate)
74. Atık Geridönüştürme Oranı (Waste Recycling Rate)
75. Ürün Döngüsü Oranı (Product Recycling Rate)
Kaynak: Bernard Marr, Linkedin
Sonuç
KPI’lardan korkmayın. KPI’lar ne yönetici ne de çalışan için yük değil, aksine motivasyon ve iş tatmini demektir. Çalışanların ve yöneticilerin ne yaptığını görmesine, ne yapacağını planlamasına yardımcı olur. Yeter ki hedeflemeler belirlenirken gerçekçi olunsun, yönetici ve çalışan diyaloğu doğru kurulsun ve süreç boyunca hep iletişim halinde kalınsın.
KPİ çalışmasını yapabilmek içn PerformancePoint Server kullanabilirsiniz.
Tam otomasyonlu bir iş zekası (veri ambarı) sistemi. Bunun için de veritabanları, diğer veri kaynakları, SQL Server Analysis Services ve SQL Server Integration Services kullanabilirsiniz veya bizi tercih edebilirsiniz 🙂
